บ้านนาต้นจั่น เปิดเป็นโฮมสเตย์มาตั้งแต่ปี 2547 ทางคุณแม่เสงี่ยมเล่าว่า ตอนเริ่มต้นมีโฮมสเตย์แค่ 1 หลัง ซึ่งเป็นหลังของแม่เสงี่ยมเอง ชาวบ้านยังไม่เข้าร่วมกลุ่ม จนแม่ดำเนินการกับครอบครัวให้ชาวบ้านเป็นตัวอย่าง โดยคงวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนในชุมชนไว้ ไม่ให้สิ่งปลูกสร้าง หรือ สิ่งแปลกปลอมเข้ามาในชุมชน โดยคุณแม่เสงี่ยม ทำคนเดียวกว่า 4 ปี จะคนในชุมชนเริ่มทยอยเข้าร่วมกลุ่ม จนปัจจุบันมีทั้งหมด 30 หลัง

การจัดการของกลุ่มโฮมสเตย์ ทั้งบ้านพัก รถอีแต๊ก(สำหรับท่องเที่ยวชุมชน) รถยนต์+ไกด์พาขึ้นห้วยไฮ ก็จะมีการหมุนเวียนไปตามคิว สำหรับบ้านพักและกิจกรรมของบ้านนาต้นจั่น มีหลากหลายแบบ เราจะพาไปดูกัน

อาหารประจำถิ่นที่นี่เรียกว่า "ข้าวเปิ๊บ" ซึ่งภาษาท้องถิ่น คำว่า "เปิ๊บ" แปลว่าพับไปพับมา ถ้าใครรู้จัก "ก๋วยเตี๋ยวพระร่วง" ก็คืออีกชื่อหนึ่งของอาหารจานนี้

ศูนย์กลางหมู่บ้านก็จะมีข้าวเปิป ชื่อว่า "ข้าวเปิปล้มยักษ์" มีเมนูให้เลือกหลายเมนู ซึ่งทุกจานทำสดๆ ร้อนๆ ทุกจาน 

จานแรกเป็นเมนู "ข้าวเปิ๊บแห้งลุยสวน"

อีกจาน คือ "ข้าวเปิ๊บแห้งหมูแดง" น่าทานมาก 

อีกร้านที่เป็นร้านเก่าแก่ของที่นี่ ชื่อว่า "ข้าวเปิ๊บยายเครื่อง" ซึ่งจุดเด่นคือแป้งที่ใช้จะเป็นแป้งหมัก ทำให้ได้กลิ่นและรสชาติที่ต่างออกไป

ที่ร้านจะเป็นเตาถ่าน  วิธีการอาหารที่นี่จะเป็นการนึ่งเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นแป้ง ผัก หรือกระทั่งไข่ดาวก็ใช้การนึ่งทั้งหมด  ซึ่งก็ทำสดใหม่ทุกจานเช่นกัน 

"หมี่พัน" เส้นหมี่ขาวและเส้นเล็ก อบไอน้ำและปรุงรสด้วยข้าวแคบ รสชาติจะเหนียวๆ เคี้ยวมันเหงือกดี แต่ก็แอบจืดหน่อยๆ

"ข้าวพัน" ส่วนจะพันอะไรก็ขึ้นอยู่กับส่วนผสม หลักๆคือแป้งหมัก ถ้าหมักในซุบกระดูกหมูเรียกว่า "ข้าวพันซุบ" ถ้าใส่พริกก็เรียกว่า "ข้าวพันพริก" ตัวแป้งจะมีกลิ่นหมักเล็กน้อย เคี้ยวหนึบหนับ รสชาติค่อนไปทางจืด

"บ้านกลางนาดรุณี" เป็นบ้านหลังแรกที่เห็นเวลาเข้ามาในบ้านนาต้นจั่น อยู่กลางนาสีเขียว สวยงามมากๆ เป็นบ้านหลังใหญ่ สามารถพักได้ (สบายๆ) ประมาณ 4-8 ท่าน หรือถ้ามากันเป็นจำนวนหลัก 10 ก็ยังพอรองรับได้ อีกทั้งยังเป็นจุดที่ให้นั่งท่องเที่ยวแวะถ่ายรูป ตอนท่องเที่ยวชุมชนด้วย

บ้านหลังนี้ มี 2 ชั้น 4 ห้องนอน และห้องน้ำในตัวทุกห้อง อีกทั้งยังมีห้องน้ำส่วนกลางอีก 1 ห้อง ดังนั้น ถ้ามาเป็นครอบครัว หรือ มากับเพื่อน บ้านหลังนี้เหมาะมากๆ

รอบนี้เรามาพักที่บ้านนาต้นจั่น 3 วัน 2 คืน กะว่าจะดื่มดำบรรยากาศให้เต็มที่ เพราะคราวก่อนมาแค่ 2 วัน 1 คืน แป๊ปเดียวก็หมดวันแล้ว

อาหารมื้อแรกของเราวันนี้ จะมาเสริฟให้ถึงบ้านประมาณ 17.00 น. แต่ช่วง 15.00 น. เราได้มีโอกาสเข้าไปดูพี่ๆ เจ้าของบ้านทำอาหาร ซึ่งวัตถุดิบส่วนใหญ่ จะมาจากวัตถุดิบในชุมชน และแม่ๆพี่ๆ ก็เล่า อธิบายวิธีทำอาหารให้ทุกขั้นตอน แทบจะทนรอตอนเย็นไม่ไหว้แล้ว

ตอนเย็นอาหารที่เราไปดูกันในครัว ก็มาเสริฟจัดมาได้สวยและน่าทานมาก อาหารที่ต้องมีมื้อแรก และเหมือนกันทุกบ้าน คือ "น้ำพริกซอกไข่" และเมนูอื่นๆ แล้วแต่แต่ละบ้าน

ส่วนอาหารเช้าทั้ง  2 วัน ก็จะไม่เหมือนกัน ซึ่งส่วนใหญ่ถ้าเช้าวันที่ 2 จะเป็นข้าวต้ม ปาท่องโก๋ พร้อมกับ พริกป่น (สวยมาก) มะนาว (ชิ้นโต) กระเทียมเจียว ต้นหอม และไข่ลวก

รสชาติข้าวต้ม อาจจะดูจืดๆ แต่ทานเข้าไปแล้ว อร่อยแบบไม่ต้องปรุงเลย ซึ่งพี่เค้าบอกว่าเป็นสูตรของบ้านเค้า และเมนูอาหารเช้านี้ ไม่ค่อยได้ทำให้ลูกค้า นอกจากลูกค้าร้องขอเท่านั้น  

"บ้านอชิ" เป็นบ้านหลังใหญ่ และเป็นจุดเช็คอินที่ต้องแวะถ่ายรูปของการท่องเที่ยวชุมชน (นอกจากบ้านกลางนาดรุณี) มีห้องนอน 3 ห้องนอน 3 ห้องน้ำ มีที่นั่งเล่นชานบ้าน และมีสนามหญ้าหน้าบ้านให้นั่งเล่นด้วย

พอมาถึงบ้านพี่ๆก็เตรียมน้ำไว้ให้เรียบร้อยแล้ว น้ำเย็นๆใส่ขันน้ำ ชื่นใจมาก

บริเวณบนบ้านอชิ กว้างขวางและลมเย็นมาก ห้องพักที่บ้านจะมี 3 ห้องนอน 3 ห้องน้ำ มีแอร์ทุกห้อง ตอนกลางคืนก็สามารถเปิดได้เลย (ถ้าร้อน) 

อาหารเย็นก็พร้อม จัดวางไว้ที่หน้าชานบ้นเรียบร้อย หนึ่งในเมนูอาหารเย็นของบ้านนาต้นจั่น ที่ต้องมี คือ "น้ำพริกซอกไข่" ที่ต้องมีเหมือนกันทุกบ้าน

วันนี้เราโชคดี ระหว่างทานอาหารก็จะมี แม่เสงี่ยม ที่เป็นผู้นำชุมชนบ้านนาต้นจั่น มานั่งคุยเล่าความเป็นมาให้ฟัง ได้ความรู้และคุยกันสนุกเลยทีเดียว

ส่วนอาหารเช้า ทางพี่ๆก็จะมาเสริฟจัดให้ที่ชานบ้าน มาแบบจัดเต็ม อิ่มถึงเที่ยงแน่นอน

ดูเรื่องบ้าน อาหารแล้ว เราจะพาไปดูกิจกรรมต่างๆที่มีในบ้านนาต้นจั่น

กิจกรรมแรกในตอนเย็นของวันแรกที่มาถึง คือ การท่องเที่ยวชุมชน ซึ่งจะแบ่งเป็น 2 อย่าง คือ นั่งรถอีแต๊ก และ ปั่นจักรยาน กันไปเอง แต่เรามากันหลายรอบแล้ว และรอบนี้เราเลือกปั่นจักรยานกัน ซึ่งก็จะมีพี่ไกด์พาเราเที่ยวตามจุดต่างๆด้วย 

จุดแรกที่พาไป คือ สวนมะนาวของบ้านนาต้นจั่น ก็จะมีเล่าเรื่องราวหมู่บ้านและพี่ไกด์ ก็จะทำน้ำผึ้งมะนาวให้ทาน อร่อยและจี๊ดจ๊าด เข็ดฟันมาก

จุดที่ 2 คือ "ตุ๊กตาบาร์โหน" โดย "ตาวงษ์" ซึ่งก็เป็นลูกชาวนานี่แหละ เวลาว่างก็ชอบไปดูผู้ใหญ่ในหมู่บ้านแกะสลักไม้หรือทำเครื่องใช้จากไม้แล้วก็ลักจำมาทำเอง  พี่ไกด์รับหน้าที่สาธิตการเล่นตุ๊กตาบาร์โหน โดยให้ดูท่าต่างๆซึ่งมีอยู่ประมาณ 7-8 ท่า ตุ๊กตาบาร์โหนเป็นตุ๊กตาไม้ขึงด้วยหนังยางมีก้านบีบเป็นไม้ที่คอยบีบให้ตุ๊กตาโหนข้ามหนังยางไป มีชื่อแต่ละท่าด้วย

ต่อไปจะเป็นฝายน้ำ ซึ่งเป็นจุดใหม่ของหมู่บ้านเลย มีมุมถ่ายรูปสวยมาก แต่เวลาเดินข้ามไปอีกฝั่งต้องระวังตกน้ำ ถ้ามีน้องๆเด็กๆ ต้องจูงไม้จูงมือให้ดี

จุดที่ต้องไปถ่ายรูปกันอีกจุด คือ ทุ่งนาของหมู่บ้าน แต่ต้องจอดรถไว้ริมทางแล้วเดินเข้าไปประมาณ 200 เมตร 

ต่อไปจากทุ่งนา ก่อนจะกลับบ้านพักไปทานอาหารเย็น พี่ก็จะพาไปดูวิธีทอผ้าและก็จะมีร้านกาแฟน่ารักๆด้วย

กิจกรรมยามเช้าของบ้านนาต้นจั่นก็มีหลายอย่าง ได้แก่ ปีนเขาห้วยต้นไฮ และ ใส่บาตรตอนเช้า

* ตอนเช้าเราก็ตื่นมารอใส่บาตรกัน ประมาณ 06.30 น. ชุดใส่บาตรเราต้องแจ้งพี่เจ้าของบ้านไว้ตั้งแต่ตอนเย็นนะ ราคาชุดละ 40 บาท

* ถ้าไม่ใส่บาตรตอนเช้า สายลุยหน่อยก็ไปปีนเขาห้วยต้นไฮ้ จะออกจากที่พักประมาณ 03.30 น. เพื่อไปถึงตีนเขาตอนตี 4 เพื่อขึ้นไปให้ทันเห็นหมอกยามเช้า และพระอาทิตย์ขึ้น โดยจะมีรถกะบะมารับถึงหน้าบ้าน

เมื่อถึงข้างบนจะมีจุดชมวิวทำไว้ให้ และมีเครื่องดื่มกาแฟ โอวัลตินบริการ หรือใครหิวมากจะซื้อมาม่ากระบอกไม้ไผ่ทานก็ได้ ราคา 25 บาท หรือ ขนมปังสร้างภาพ ชิ้นละ 10 บาท แต่สายอนุรักษ์ ก็จะหนังสติ๊กเมล็ดมะค่าก็มี ชุดละ 20 บาท

** กิจกรรมลับ ที่ไม่ได้มีทุกบ้าน แต่จะเป็นคุยกับเจ้าของบ้านให้ช่วยทำให้ คือ ตอนเช้าพี่เจ้าของบ้านจะจัดปาท่องโก๋ กาแฟ น้ำร้อน ใส่ตะกร้า หิ้วไปทานอาหารเช้ากันที่กลางนา (ที่เราไปเมื่อวาน) 

ก่อนกลับบ้าน ก็แวะศูนย์กลางชุมชนกันก่อน เพื่อดูผลิตภัณฑ์ของชาวบ้าน ซื้อติดไม้ติดมือกลับบ้านเป็นที่ระลึก และตรงข้ามก็จะเป็นร้านกาแฟเล็กๆ ของชาวบ้าน 

ใครอยากเที่ยวแบบวิถีชีวิตชาวบ้าน แต่ไม่ได้ลำบากมากนัก เราแนะนำ "โฮมสเตย์บ้านนาต้นจั่น" จ.สุโขทัย ที่นี่เลย แล้วคุณจะประทับใจและกลับมาอีกแน่นอน

บ้านนาต้นจั่น จ.สุโขทัย
ที่ตั้ง: ต.บ้านตึก อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย
เบอร์โทร: 088-495-7738
FB: @HomeStayBannaTonChan    
Map: https://goo.gl/maps/KqMMN8mrwKgNGDQe7